Beïnvloeden onze gevoelens het uitsorteringsproces na verlies?
Hoe eerder we het vasthouden loslaten, hoe eerder we de schoonheid van wat zich voor ons ontvouwt, kunnen omarmen.
Niets was ooit bedoeld om voor altijd hetzelfde te blijven.
Julieanne O’Conner
Jammer genoeg is deze vraag retorisch, vooral wanneer je rouwt.
Het model van Dr. Kübler-Ross, een Zwitsers-Amerikaanse psychiater, geeft ons de vijf fases van rouwverwerking, die ons helpen om gevoelens en emotionele reacties onder woorden te brengen.
Elke gebeurtenis in het leven kan een gevoel uitlokken, dat ons diep raakt. Positieve zullen ons een diep geluk laten ervaren, maar eerder negatieve kunnen triestige en pijnlijke gevoelens veroorzaken welke uitdagend kunnen zijn om me om te gaan.
Tot op een zekere hoogte kunnen deze vijf emotionele fases (ontkenning, woede, onderhandelen, depressie en aanvaarding) en hun gerelateerde emotionele reacties elke keer voorkomen als we pijn verwerken. Vooral mensen met een rijke emotionele wereld, zoals empaten, hebben een sterke structuur nodig om hun gevoelens en emoties te identificeren en te verwerken. Het helpt hen om de overweldigende effecten van hun gevoeligheid te navigeren.
Meer nog, het zijn ook de fundamenten van rouwverwerking die ons kunnen leren om de moeilijke stukken van rivier van verdriet te bevaren. Wanneer we verplicht worden om op reis te gaan, moeten we soms bagage achterlaten anders kan het ons schip overladen worden, waardoor het vertraagt, water binnenlaat of zelfs kan zinken.
Het dwingt ons om keuzes te maken over wat we meenemen en wat er achterblijft op de oever, en die worden gemaakt gebaseerd op onze emotionele toestand.
Vandaag, terwijl ik over mijn herinneringen dwaal, realiseerde me dat iedere fase zijn unieke gedrag heeft. Het bepaalt onze gedachten en gevoelens die uiteindelijk het emotionele beslissingsproces beïnvloeden.
Wanneer mijn echtgenote overleed, liet ze al haar bezittingen achter? Eén van de meest uitdagende dingen om mee om te gaan tijdens onze relatie en daarna was haar verzamelwoede. Ze had aan alles vastgehouden.
- Kleding vanaf haar tweede levensjaar tot ze heenging.
- Juwelen, van simpele dingen tot duurdere stukken.
- Sommige meubelen
- Boeken
- Cursussen
- …
Het was een enorme hoeveelheid van gewoon ‘spullen’.
Wanneer iemand een verlieservaring heeft, wordt al het materiaal in het huis emotioneel gekleurd waardoor het uitsorteren meer uitdagend wordt. Meer nog, elke emotionele fase zal de opruimstrategie veranderen.
Een neutraal gevolg van deze omstandigheden was dat de massale hoeveelheid me toeliet om mijn gedrag door de jaren te observeren, naarmate ik door het rouwproces ging. Door de vijf fases van rouwverwerking als basisstructuur te gebruiken, begon ik hetzelfde gedrag te ontdekken bij anderen.
Tijdens de ontkenningsfase probeert men een status quo te handhaven, waardoor men kan overleven op adrenaline. Elke kleine verandering kan diepere emotionele reacties uitlokken. Helaas moet men in deze ontmoedigende tijden vooral omgaan met de financiële en praktische regelingen van het verlies, of het nu gaat om een relatiebreuk, scheiding of overlijden.
Wat er moet gedaan worden op dat moment, hoe klein het ook kan zijn, het kan emotioneel tonnen wegen. Alles laat een diepgewortelde leegte na voor hetgeen waar we afscheid van moeten nemen.
Tot op een zekere hoogte hebben we het verleden geïdealiseerd in deze fase, niet in staat om hetgeen gebeurde te aanvaarden.
Los van alles moeten we toelaten om door te zetten, stap voor stap.
Naarmate de praktische zaken doordringen, begint iemand zijn kern zich te verzetten tegen de onvermijdelijke verandering. Woede kan toeslaan en emoties oproepen die variëren van lichte irritaties tot zuivere woede. Bovendien kunnen we onze wrok zelfs op anderen richten en hen de schuld geven van ons verlies.
Wanneer iemand een voorkeur moet uitdrukken tijdens deze emotionele fase, zal de beslissingsmotivering soms eerder impulsief en onlogisch zijn, waardoor er slechte keuzes kunnen gemaakt worden.
De opruim van mijn woning destijds, lokte herhaaldelijke uitbarstingen uit doordat mijn grenzen continu werden afgetast door de extreme hoeveelheid, waardoor mijn onvermogen om met de pijn om te gaan duidelijk werd.
De onderhandelingsfase wordt meestal herkend door een aantal veranderingen in het gedrag, waarbij je meer toegeeflijk wordt naar de personen die je lief hebt.
In de meeste gevallen wanneer iemand getriggerd wordt door het emotionele van materiaal, zullen ze zich proberen vast te houden aan de herinnering. Meestal zal het zich uiten dat achtergebleven dingen worden verbeterend of zelfs hersteld.
Ik negeerde persoonlijk het feit niet dat mijn partner overleden was, maar fixeerde me op het voorkomen van nieuwe verliezen. Eén van deze extremen was het obsessieve zorg voor mijn hondjes. Ze werden werkelijk verwend tot op het punt dat ik mijn eigen gezondheid negeerde voor hun welzijn.
Er werd niets meer uitgesorteerd. In de plaats daarvan investeerde ik zwaar in mijn woning, installeerde zonnepanelen, herstelde alle defecten tot in de perfectie en verving alle defecte apparaten. Alles wat kon worden verbeterd om te voorkomen dat de gebeurtenissen zich nooit meer zouden herhalen.
Depressie is de fase die meestal wordt omschreven als het verzinken in een diepe afgrond, volledig geabsorbeerd door de pijn. Iedereen ervaart deze fase op een andere manier, maar is wel meestal aanwezig. Het blijft de meest moeilijke periode om dingen uit te sorteren.
Echter, het is noodzakelijk om deze periode te verduren. Het negeren kan een slechte invloed hebben op je fysieke en emotionele welzijn. Bovendien kan het noodzakelijk zijn om op dat moment professionele begeleiding te zoeken om gefocust te blijven op het licht aan het einde van de tunnel.
Heel langzaam, wanneer de tijd rijp is, zullen de meeste mensen aanvaarden wat ze verloren. In deze fase vinden men meestal nieuwe uitdagingen en doelen in het leven. De herevaluatie zal de finale fase van de opruim inluiden.
Nieuwe levensdoelen bepalen geeft je het fundament om de uiteindelijke beslissingen te nemen. Het kan nog moeilijk zijn om door de laatste stukken te gaan terwijl je gefixeerd bent op eindstreep van een lange en moeilijke weg. Maar uiteindelijk is het de bevrijdende stap die je voorbereidt op een nieuwe levensfase.
Wanneer ik vandaag de laatste stukken naar de kringloopwinkel bracht, schreef ik het einde aan een mooi, doch het moeilijk hoofdstuk uit mijn levensboek.
De allereerste stap was het bepalen van mijn emotionele toestand onder de verschillende omstandigheden. Als je onvoldoende gegrond bent kan het heel moeilijk worden om de taak af te werken. Ik trok me regelmatig terug en deed aan mindfulness om mijn gedachten en gevoelens opnieuw te focussen om door te zetten.
Om op een praktische manier de laatste selectie te maken, stelde ik mezelf vijf vragen:
- Hoe wil ik dat mijn leven eruit ziet nadat ik de last van me afgooi?
- Wat zijn mijn interesses, hobby’s en doelen geworden in de nabije toekomst?
- Wat zijn de spullen die ik wil houden als herinnering?
- Wat zijn de spullen die ik echt nodig heb?
- Wat zijn de dingen die me helpen om mijn leven verder uit te bouwen en mijn levensstijl te verbeteren?
Door deze vragen te beantwoorden kon ik de richtlijnen uitzetten om de laatste beslissingen te maken. Samengevat kwam er dit uit de bus:
- Leven
- Professioneel: Betekenisvol en met voldoening (Coaching)
- Persoonlijk: minimalistisch, maar toch comfortabel.
- Interesses
- Reizen – de wereld verkennen wanneer mogelijk
- Hobbies
- Muziek – mijn favoriete CD’s en langspeelplaten houden
- Digitale fotografie – Hou de camera en zijn benodigdheden
- Doe-het-zelver – Hou de belangrijkste werktuigen om te blijven knutselen
- Koken – Hou de noodzakelijke potten, pannen en kookbenodigdheden
- Herinneringen
- Een kleine rouwdoos, welke een aantal persoonlijke spullen bevat.
- Digitale fotocollectie
Deze strategie bepaalde uiteindelijk de finale selectie van de spullen.
Het is ook één van de benaderingswijzes om mensen te begeleiden op hun reis. Alhoewel ieders pad verschilt, is het onze unieke individualiteit die ons toelaat om te rouwen en keuzes op onze eigen manier te maken, zonder oordelen.
Rouwen heeft diepere invloeden dan iemand weet. De emotionele fase bepaalt onze beslissingen en handelingen. Het houdt ook in dat het loslaten van onze bagage meer inhoudt dan gewoon door ‘spullen’ gaan. Het is de confrontatie met de emotionele waarde van materiaal, wat ons terugbrengt naar de vorige blogpost: ‘ik mis je’.
Dat is wat rouwbegeleiding ook inhoudt, jezelf leren accepteren zoals je bent en je leven herorganiseren zoals jij het bepaalt.
Het je een gids nodig om de moeilijke stukken te bevaren? Contacteer me of laat een bericht na op de verschillende kanalen, zodat ik jou kan contacteren.
Deze blogposts gaan ook over ervaringen en tactieken die aan bod komen bij rouwverwerking. Klik gerust op het onderwerp om verder te lezen.
